Laat ik beginnen met dat in bijna alle gevallen medeleven iets moois is. Er kan weinig verkeerd gaan. Toch ging het ooit ten koste van mezelf. Nu niet meer. Ik zie veel mensen om me heen worstelen met medeleven wat ten koste gaat van zichzelf. Mensen die van mij graag horen hoe ik dat anders doe. Dus vandaar dat ik dacht, ik schrijf het eens op. Ik wil graag duidelijk maken dat het hier een persoonlijke beleving betreft en dit niet op wetenschappelijke onderbouwde toestanden is gebaseerd. Ja dit is een disclaimer, maar ik wil heel graag duidelijk laten zijn dat dit mijn verhaal is, geen absolute waarheid.
Voor mij zit er dus, zo heb ik ontdekt, een verschil tussen empathie en compassie. Dit leerde ik verwoorden door een podcast van Byron Katie.
Empathie is voor mij: “jij voelt verdriet en ik ga mee met jou jouw verdriet voelen. Dan zijn we samen verdrietig en dat noem ik medeleven.” In veel gevallen heeft de empathische veel last van en is de verdrietige er weinig mee geholpen. Ik heb het meegemaakt dat ik iemand zat te troosten omdat ze mee aan het leven waren met mijn verdriet. Daarbij maakt dat als je van iemand anders verdriet, jouw verdriet maakt, jij dat verdriet ook op jouw manier gaat beleven. Daarmee ontneem je vaak de verdrietige de ruimte om iets juist op zijn/haar manier te beleven. Je gaat eigenlijk jouw manier van verdrietig zijn opdringen aan die ander onder de noemer van ‘medeleven’. Als die ander dat dan afwijst, heb je ruzie. “Jij laat mij niet toe in je verdriet.” En meer van zulks volgt.
Bij groot verdriet moet de verdrietige dus in zo’n geval om medeleven te ervaren met de mensen om hem heen rekening gaan houden. Nee, dat doe je niet bewust, dat gaat heel subtiel. Wat er wel vaak gebeurd is dat er afstand genomen wordt. Door de verdrietige want die wilt op zijn eigen manier verdrietig kunnen zijn. Ook door de medelevende, want op deze manier meeleven kost een hele hoop energie, je houdt het niet vol.
Dan kom je bij compassie: iemand die verdrietig is alle ruimte bieden om zijn verdriet op zijn manier te beleven. Er zijn, luisteren, je schouder nat laten huilen of boksbal zijn indien nodig. Niet zelf verdrietig zijn, maar die ander verdrietig laten zijn. Durven zeggen “Ik weet niet hoe dit voelt.” “Ik kan dit niet beter maken voor je.”. Eenvoudig weg ruimte geven aan wat er is. Als je verdrietig bent en iemand wilt dat verdriet wilt wegnemen, kan dat door die ander ervaren worden als ‘mijn verdriet mag er niet zijn’ met weerstand als gevolg. Verdriet (of eigenlijk welke algemeen ongewenste emotie) de ruimte geven om er te laten zijn, resulteert in de praktijk vaak dat het alleen daardoor al lichter wordt. Iets wat er mag zijn gaat uit de weerstand en wat uit de weerstand gaat, kost veel minder energie.
Nu zit er een hele dikke adder onder het gras. Die adder heet onmacht. Onmacht is de grootste fucker van allemaal. Immers om iemand waar jij van houdt verdriet te zien hebben, potjandorie, dát doet dus pijn bij jou! Da’s jouw pijn in dit verhaal. Het is die onmacht die ons vaak stuurt naar de weerstand. Je wilt die ander niet verdrietig zien, je wilt dat alles beter en lichter wordt, maar dat lukt niet. Vaak met frustratie tot gevolg. De oplossing is even moeilijk als eenvoudig. Geef jouw onmacht net zo de ruimte om er te zijn als het verdriet van die ander. Huil samen, scheld samen, doe wat jullie samen nodig hebben. Geef het de ruimte.
Voor mij zit er dus, zo heb ik ontdekt, een verschil tussen empathie en compassie. Dit leerde ik verwoorden door een podcast van Byron Katie.
Empathie is voor mij: “jij voelt verdriet en ik ga mee met jou jouw verdriet voelen. Dan zijn we samen verdrietig en dat noem ik medeleven.” In veel gevallen heeft de empathische veel last van en is de verdrietige er weinig mee geholpen. Ik heb het meegemaakt dat ik iemand zat te troosten omdat ze mee aan het leven waren met mijn verdriet. Daarbij maakt dat als je van iemand anders verdriet, jouw verdriet maakt, jij dat verdriet ook op jouw manier gaat beleven. Daarmee ontneem je vaak de verdrietige de ruimte om iets juist op zijn/haar manier te beleven. Je gaat eigenlijk jouw manier van verdrietig zijn opdringen aan die ander onder de noemer van ‘medeleven’. Als die ander dat dan afwijst, heb je ruzie. “Jij laat mij niet toe in je verdriet.” En meer van zulks volgt.
Bij groot verdriet moet de verdrietige dus in zo’n geval om medeleven te ervaren met de mensen om hem heen rekening gaan houden. Nee, dat doe je niet bewust, dat gaat heel subtiel. Wat er wel vaak gebeurd is dat er afstand genomen wordt. Door de verdrietige want die wilt op zijn eigen manier verdrietig kunnen zijn. Ook door de medelevende, want op deze manier meeleven kost een hele hoop energie, je houdt het niet vol.
Dan kom je bij compassie: iemand die verdrietig is alle ruimte bieden om zijn verdriet op zijn manier te beleven. Er zijn, luisteren, je schouder nat laten huilen of boksbal zijn indien nodig. Niet zelf verdrietig zijn, maar die ander verdrietig laten zijn. Durven zeggen “Ik weet niet hoe dit voelt.” “Ik kan dit niet beter maken voor je.”. Eenvoudig weg ruimte geven aan wat er is. Als je verdrietig bent en iemand wilt dat verdriet wilt wegnemen, kan dat door die ander ervaren worden als ‘mijn verdriet mag er niet zijn’ met weerstand als gevolg. Verdriet (of eigenlijk welke algemeen ongewenste emotie) de ruimte geven om er te laten zijn, resulteert in de praktijk vaak dat het alleen daardoor al lichter wordt. Iets wat er mag zijn gaat uit de weerstand en wat uit de weerstand gaat, kost veel minder energie.
Nu zit er een hele dikke adder onder het gras. Die adder heet onmacht. Onmacht is de grootste fucker van allemaal. Immers om iemand waar jij van houdt verdriet te zien hebben, potjandorie, dát doet dus pijn bij jou! Da’s jouw pijn in dit verhaal. Het is die onmacht die ons vaak stuurt naar de weerstand. Je wilt die ander niet verdrietig zien, je wilt dat alles beter en lichter wordt, maar dat lukt niet. Vaak met frustratie tot gevolg. De oplossing is even moeilijk als eenvoudig. Geef jouw onmacht net zo de ruimte om er te zijn als het verdriet van die ander. Huil samen, scheld samen, doe wat jullie samen nodig hebben. Geef het de ruimte.